“Op vlak van mentaal welzijn speelt de leidinggevende een voorbeeldrol”

Werkdruk en mentaal welzijn zijn grote uitdagingen voor organisaties. De rol van leidinggevenden hierin is cruciaal. Eva Geluk (Senior Onderzoeker bij Antwerp Management School) en Sabine Schellens (Directeur HR en Organisatieontwikkeling bij Aquafin) delen hierover hun inzichten. Dit gesprek kadert in een reeks over de HR-thema’s van vandaag naar aanleiding van de 5de verjaardag van Baanbrekende Werkgever, in samenwerking met ZigZagHR.

04 september 2025

Deel dit artikel
LinkedIn Facebook Twitter
Eva, je leidt het onderzoeksproject Wellbeing Works. Wat zegt dat over het verband tussen het welzijn van leidinggevenden en dat van de medewerkers?

Eva: “Het welzijn van de leidinggevende heeft invloed op dat van de medewerker. Eigenlijk kan je zeggen dat het overdraagbaar is, emotionele besmetting noemen we dat. Een leidinggevende die niet goed in zijn vel zit straalt dat af op de medewerkers. Ook de manier waarop de leidinggevende omgaat met druk of mentale problemen heeft een impact op het team. Hierin heeft de leidinggevende een voorbeeldrol te spelen. Daarnaast heeft ook de organisatie een grote impact op het welzijn van medewerkers. Is er een psychologisch veilig klimaat, zonder taboe op mentaal welzijn? En hebben medewerkers het gevoel dat de organisatie hen rechtvaardig behandelt?”

Sabine, jij hebt met HR en organisatieontwikkeling heel belangrijke sleutels in handen. Hoe navigeer je zo tussen die twee domeinen?

Sabine: “Ik bekijk ze als één geheel. Als je een organisatie wil veranderen, dan gaat het niet alleen over de mensen, maar ook over de processen. Het gaat over het individu en de persoonlijke relaties, maar ook over een context waarin mensen zich kunnen ontwikkelen.”

Zelf een Baanbrekende Werkgever worden?
Volg één van onze infosessies in september of oktober en ontdek onze visie en aanpak. Inschrijven via deze link.

Uit Wellbeing Works blijkt dat preventie van absenteïsme pas duurzaam wordt als alle niveaus binnen de organisatie een rol opnemen.

Eva: “Klopt. Het is echt wel een gedeelde verantwoordelijkheid waarin het senior management heel belangrijk is. Op mentaal welzijn rust nog een stigma, waarbij vooral het gedragsmatige aspect zwaar doorweegt, bijvoorbeeld in de vorm van discriminatie.”

Sabine: “In een welzijnscultuur kunnen verschillende personen in de organisatie een rol opnemen. Zorg ervoor dat je als HR laagdrempelig genoeg bent om de dialoog met medewerkers en leidinggevenden aan te gaan. Maar zorg evengoed voor vertrouwenspersonen in de organisatie. Organiseer je zo dat het thema mentaal welzijn makkelijk bespreekbaar is. Ik geloof ook heel sterk in de voorbeeldrol van de leidinggevende, al is die niet altijd evident.”

Werkdruk is de belangrijkste oorzaak van mentale uitval, maar wordt zelden structureel aangepakt. Waarom is dat zo moeilijk?

Eva: “We hebben het heel vaak over werkdruk, maar het is lastig is om een goede diagnose te stellen. Dat vergt aandacht en opvolging. We laten ons allemaal wel eens verleiden tot quick fixes, maar bij werkdruk spelen verschillende factoren op verschillende niveaus. Dat maakt het zo complex.”

Sabine: “Wij hebben bij Aquafin net een analyse psychosociale risico's achter de rug en voor werkdruk staan we in het rood. We pakken dat aan op verschillende niveaus: de organisatie, het team, de individuele medewerker, de leidinggevende, het CPBW. Op organisatieniveau moeten mensen zich continu aanpassen door de vele nieuwe digitale systemen, en dat geeft blijkbaar mentale belasting. Verder hebben wij een compromisgerichte overlegcultuur, wat wel eens leidt tot frustratie en vermoeidheid. Op teamniveau kan werkdruk te maken hebben met de hoeveelheid werk of de complexiteit van bepaalde taken.”

Wat kunnen organisaties doen zodat leidinggevenden signalen tijdig kunnen capteren?

Sabine: “Geef leidinggevenden vertrouwen. Vertel hen dat zij een probleem met mentaal welzijn niet zelf moeten oplossen en dat ze er niet alleen voor staan. Leidinggeven zelf kunnen luisteren en een psychologisch veilig klimaat creëren waarin medewerkers zich durven uitspreken. Ze kunnen doorverwijzen naar HR of een vertrouwenspersoon, en werk wegnemen als dat nodig is.”

Eva: “De organisatie kan leidinggevenden tijd, middelen en ruimte geven voor hun rol inzake mentaal welzijn. Ook kan ze kennis delen en hele duidelijke verwachtingen communiceren. Het is aan leidinggevenden om het gedrag van medewerkers te observeren en daarop te reageren.”

Sabine: “Dat is wel moeilijker in een context van hybride werken. Het vraagt meer planning, organisatie en expliciet benoemde verwachtingen.”

Om af te sluiten, Eva, wat zou jij als CEO als eerste doen op vlak van mentaal welzijn?

Eva: “Ik zou ervoor zorgen dat het senior team de nodige kennis heeft en zicht bewust is van het belang van mentaal welzijn. Op basis van een goede diagnose zou ik mensen in co-creatie zelf oplossingen laten creëren die voor hen werken. En ik zou de interventies evalueren en daaruit leren, dat gebeurt vandaag te weinig.”

Sabine, welk sleutelinzicht haalde jij uit het traject van Baanbrekende Werkgever?

Sabine: “Dat is voor mij het concept dark sides, elke medaille heeft twee kanten. Onze leidinggevenden worden vandaag goed beoordeeld, maar tegelijkertijd ervaren zij werkdruk. Bij elke keuze die je maakt, moet je je ook bewust zijn van de andere kant van de medaille.”

Zelf een Baanbrekende Werkgever worden?
Volg één van onze infosessies in september of oktober en ontdek onze visie en aanpak. Inschrijven via deze link.